Koruyucu Giyecekler

Kişisel giyecekleri örten veya bunların yerine geçen ve bir veya birden fazla tehlikeye karşı (ısı, soğuk, nem, toksik, kimyasallar, asitler, aşındırıcı maddeler, elektrik, biyolojik ve fiziksel tehlikeler) koruma sağlayacak şekilde tasarımlanmış koruyucuları ihtiva eden giyeceklerdir.

İdari kontroller ve mühendislik önlemleri ile önlenemeyen her türlü muhtemel vücut yaralanması ile karşı karşıya olan çalışanlar, yapılan işe uygun olan bir koruyucu giyecek seçimi yapmalıdır. Aşağıda çalışma ortamında muhtemel vücut yaralanmasına neden olabilecek bazı tehlikeler sıralanmaktadır:

• Aşırı yüksek sıcaklıklar;
• Yüksek sıcaklıkta erimiş metal veya sıvı sıçramaları;
• Makine, malzeme ve araç-gereç kaynaklı etkiler;
• Tehlikeli kimyasallar.

Belirli tehlikelere karşı üretilmiş olan birçok koruyucu giyecek çeşidi bulunmaktadır.

İşverenler, çalışanlarının yalnızca vücutlarının olası yaralanmalara maruz kalabilecek kısımları için kişisel koruyucu donanım kullandıklarından emin olmalıdır. Koruyucu giyeceklere örnek olarak laboratuvar önlükleri, tulumlar, yelekler, ceketler ve tüm vücuda giyilen giyecekler verilebilir.

Zehirli maddeler veya zararlı fiziksel ajanlara gibi tehlikeler karşısında tüm vücudu koruyacak

koruyucu giyeceklerin kullanılması gerekebilir. Bu gibi durumlarda koruyucu giyecek her kullanımdan önce dikkatli şekilde incelenmeli, kullanım amacına yönelik olarak her çalışanın vücut ölçüsüne uygun giyecek seçimi yapılmalı ve amacına uygun şekilde işlediğinden emin olunmalıdır.

Koruyucu giyecekler, her biri farklı tehlikeye karşı koruma sağlayan birçok malzemeden imal edilebilir:

• Kağıt yapılı liflerden imal edilmiş olan tek kullanımlık giyecekler toza ve sıçramalara karşı koruma sağlar,
• İşlenmiş yün ve pamuktan imal edilmiş olan giyecekler sıcaklık değişimlerine karşı kolay adaptasyon sağlar, aleve dayanıklıdır ve toza, aşınmaya, pürüzlü ve tahriş edici yüzeylere karşı koruma sağlar,
• Dak kumaştan imal edilmiş olan giyecekler ağır, keskin yüzeyli ve pürüzlü malzemeleri taşıma esnasında ve kesilmelere karşı koruma sağlar,
• Deriden imal edilmiş olan giyecekler genellikle kuru ısı ve aleve karşı koruma sağlar,

Tehlikeli kimyasalların düşük seviyelerinden toksik gazlara ve biyolojik tehlikelere karşı kapsamlı koruma sağlayan tulum şeklinde giyeceklerdir. 

Koruyucu Giyeceklerin Zararsızlığı 

Koruyucu giyecekler kullanıcının sağlığını veya hijyenini olumsuz yönde etkilememeli, kimyasal olarak uygun olduğu gösterilmiş olan tekstil, deri, lâstik, plâstik gibi malzemelerden yapılmış olmalıdır. Öngörülebilen normal kullanım şartları altında bu maddeler, toksik, kanserojen, mutajen, alerjen, üreme üzerinde toksik veya başka bir biçimde genel olarak zararlı olduğu bilinen maddeler açığa çıkarmamalı veya bunları açığa çıkarmak üzere parçalanmamalıdır. 

Koruyucu Giyeceklerin Tasarımı

Tasarım, kullanıcı üzerinde doğru konumlandırılmayı kolaylaştırmalı ve kullanıcının, iş veya diğer faaliyetler esnasında uyum sağlayabileceği hareketler ve vücut duruşuyla birlikte ortam şartları da dikkate alındığında, öngörülebilir bir kullanım süresinde, yerinde kalmasına imkân tanımalıdır. Vücudun herhangi bir parçasının kullanıcının beklenmeyen bir hareketiyle koruma dışı kalmamasına dikkat edilmelidir.

Kullanıcılara, tehlikelere karşı sağlanan koruma seviyesi, ortam şartları, kullanıcının faaliyet seviyesi ve koruyucu giyeceğin beklenen kullanım süresiyle uyumlu olacak bir rahatlık seviyesi sağlamalıdır.

 Koruyucu giyecekler;

• Kullanıcıda tahrişe veya yaralanmaya sebep olan pürüzlü, keskin veya sert yüzeylere sahip olmamalı,

• Kan dolaşımını engelleyecek kadar dar olmamalı,
• Hareketlere engel olacak ölçüde çok gevşek ve/veya ağır olmamalı,
• İzin verilebilen durumlarda ısıl zorlanmayı asgariye indirecek yeterlilikte havalandırmaya

sahip olmalıdır.

Temel Koruyucu Giyecek Çeşitleri

Isıl etkilere karşı koruyucu giyecekler, ısıya, aleve, erimiş metallerin sıçramalarına, radyant ısıya ve aşırı soğuğa karşı koruma sağlayan elbiselerdir. Bu tip elbiseler, petrokimya ve elektrik işçilerince giyilen üniformalardan, dökümhaneler ve yüksek ısılarda çalışan diğer tesislerde giyilen elbiselere kadar değişen bir yelpazeye sahiptir. 

Nükleer, biyolojik ve kimyasal (NBC) uygulamalara karşı koruma giyecekler, çoğunlukla sentetik veya doğal elyaftan dokunmuş; ayrıca karbon elyaf ve köpükten oluşan ve insan vücuduna zarar veren nükleer, biyolojik ve kimyasalların zararlı etkilerine karşı koruma sağlayan giyeceklerdir.

Mekanik etkilere karşı kullanılan koruyucu giyecekler, kesilme, yırtılma, aşınma ve metal sıçramaları gibi zararlara karşı korunmak için kullanılmaktadır. Tüm bunların sağlanabilmesi için giysilerin yüksek mukavemetli tekstil liflerinden yapılması gerekmektedir.

Elektriğe karşı koruyucu giyecekler, elektromanyetik ve elektrostatik olarak 2 ayrı grupta incelenmektedir ve elektriğin zararlarından korunmak için kullanılır. Yüksek gerilimle çalışan kişiler, kesinlikle güç tutuşur, mukavim ve konforlu iletken koruma giysilerini tercih etmelidirler.

Radyasyona karşı koruyucu giyecekler, X ışını ile çalışanlar, kanser tedavi merkezlerinde çalışanlar ve iyonize radyasyona maruz kalan diğer ortamlarda çalışanlar için tasarlanmış giyeceklerdir.

Yüksek görünürlüğe sahip giyecekler, yüksek yansıtıcı özellikleri ve kolayca fark edilebilir bir arka plana sahip giyeceklerdir. Özellikle hareketli araçların yanında ve diğer karanlık alanlarda kolayca fark edilmek amacı ile kullanılmaktadır.

İşaretleme

Koruyucu Giyeceklerin Temizlenmesi

• Renkli yıkamalarda mümkün olduğunca ağartıcı madde içermeyen deterjanlar kullanılmalı,

• Alevlenebilir liflerin aşınmasından kaçınmak için alev yayılımını geciktirici giyecekler ayrı ayrı yıkanmalı,

• Yıkama işlemi üretici talimatlarında belirtilen koşullar dahilinde gerçekleştirilmeli,
• Koruyucu özelliğini yitirmiş olan aşırı kirli giyecekler giyilmemelidir.
• alıntı bilgi amaçlı : kkd.isggm.gov.tr